Al 23 jaar vieren we Pride in Amsterdam. Tijd om terug te blikken op de rijke geschiedenis van het evenement. Want waar en wanneer is de Pride-traditie – en die van Amsterdam in het bijzonder – eigenlijk precies ontstaan en hoe heeft deze zich de afgelopen decennia ontwikkeld? Hoe een opstand in een gay getto in New York leidde tot de grootste vrijheidsviering van Amsterdam.
In 2006 vindt er een organisatiewissel plaats. De Pride, tot dan georganiseerd door Gay Business Amsterdam, wordt dat jaar georganiseerd door Amsterdam Partners, de gemeente zelf en evenementenbureau O=4 onder de vlag van ProGay. In dat jaar werd namelijk het gemeentelijk draaiboek Evenementen van kracht, waarmee de organisator van een evenement zelf verantwoordelijk werd voor het ‘ordelijk , feestelijk en veilig’ verloop van het evenement. Het bestuur van GBA zei daarvoor bijna tweeënhalve ton te moeten financieren – volgens hen een onmogelijke opdracht en reden om de organisatie te staken. De jaren erna wordt gezocht naar een onderlinge samenwerking tussen ProGay en GBA, maar deze komt helaas nooit van de grond.
Van 2007 tot en met 2013 ligt de organisatie van de Amsterdam Gay Pride in handen van ProGay die het aantal bezoekers exponentieel weet te vergroten en het programma van flink wat verdieping en verbreding voorziet. Het evenement groeit uit tot een dikke week vol culturele en maatschappelijke evenementen in samenwerking met tientallen organisaties en vergaart meer aandacht in nationale en internationale media met diverse unica. Zo geeft de organisatie in 2009 een sterk signaal af aan Amerika, waar destijds de discussie over het uitbreiden van het huwelijk voor koppels van gelijk geslacht nog stevig woedde. Burgemeester Job Cohen wordt gevraagd om vijf Amerikaans-Nederlandse homostellen in de echt te verbinden tijdens de botenparade.
Maar er waren nog veel meer speciale momenten. Zo voer in 2007 voor het eerst een zestien-min-boot mee in de parade, een initiatief van de zestienjarige Danny in samenwerking met COC Nederland. In 2012 voer voor het eerst een Turkse boot mee, een moedig initiatief dat flink wat opschudding veroorzaakte binnen de Turkse gemeenschap in Nederland en daarbuiten. In 2013 was Jeanine Hennis-Plasschaert de eerste minister van Defensie die meevoer met de botenparade om duidelijk te maken dat ook militairen zich vrij moeten kunnen voelen om zichzelf te zijn.
Amsterdam (Gay) Pride
Sinds 2014 is de organisatie in handen van Stichting Amsterdam Gay Pride. De organisatie heeft in 2017 de naam veranderd in Amsterdam Pride. "We zijn al een tijdje bezig om die verandering in te zetten", aldus Irene Hemelaar, directeur LHBT-emancipatie bij Stichting AGP.
De beslissing kon rekenen op een kleine Twitter-explosie van bezoekers en betrokkenen die het niet geheel eens waren met deze keuze. Communitywebsite Gay.nl vroeg haar gebruikers in reactie hierop wat zij van de naamsverandering vonden. Daaruit bleek dat een ruime meerderheid van 39 procent er geen probleem mee had en 33 procent het zelfs een goede ontwikkeling vond.
Lees ook deel 1 en deel 2 van dit artikel.
Martien Sleutjes (IHLIA LGBT Heritage) & Martijn Kamphorst / Foto: Marian Bakker
