Leernichten en homo-homo’s: een stevig gesprek over discriminatie binnen de community

"Zullen we die leren string en verentooi deze Pride eens lekker in de kast laten hangen?", aldus Pim (30) in een ingezonden column met de titel ‘homo-homo’. In het stuk uitte hij zijn irritatie over homo’s die al hun hobby’s bedrijven met andere homo’s. Daarnaast moesten getrouwde homo’s met een open relatie en homo’s die in leer of een andere flamboyante outfit meevaren met de Canal Parade het ontgelden. Naar zijn mening nemen deze groepen onze verworven rechten, waaronder het huwelijk, namelijk niet voldoende serieus en creëren ze een verkeerd beeld van de community.

In plaats van zijn column een-op-een te publiceren, vroegen we Pim om de dialoog aan te gaan met Nelson Sousa da Cunha, directeur van Mister B en onder andere verantwoordelijk voor de jaarlijkse leerboot tijdens de Canal Parade.

Wanneer Pim en Nelson de ruimte betreden, schudden ze elkaar licht ongemakkelijk de hand. Ze hebben de column beiden nog eens goed gelezen, hun meningen over deze kwestie staan haaks op elkaar en de spanning hangt in de lucht. Dit zou weleens een bijzonder bewogen uur kunnen worden.

Pim: "Ik zal eerst kort uitleggen hoe ik tot deze column kwam. Het begon met een incident in de kleedkamer van de sportschool, waar een man met een trouwring om zijn vinger me de sauna in probeerde te lokken. Ik werd daar niet goed van. We hebben er zo lang voor gestreden om te kunnen trouwen, en dan verloochenen we dat recht op eeuwige trouw door met jan en alleman in bed te duiken. Als we zo graag als "normaal" gezien willen worden, waarom bewijzen we dan steeds het tegendeel? Waarom moeten we zo nodig in leer en met veren op ons hoofd op die boten staan? Zo kwam ik ook uit bij homo’s die alles in hun leven met andere homo’s doen: homozwemmen, homovakanties, homomidgetgolf. De homo-homo’s noem ik ze. Als we zo nodig geaccepteerd willen worden, dan moeten we ons niet de hele tijd verstoppen."

Nelson: "Aangenaam, ik ben dus Nelson en ik ben homo-homo. Ik lijd zo ongeveer het leven dat jij beschrijft. Een leven waarbij ik, niet bewust, weinig in contact kom met de heterowereld. Ik heb veel gay vrienden, ga vaak gay uit en werk voor een gay bedrijf. Toch zit er een rode draad in mijn leven die heel erg lijkt op die van jou en ieder ander. Het zoeken naar liefde, erkend willen worden. We verschillen volgens mij minder van elkaar dan jij stelt. Waar ik me vooral aan stoorde toen ik je column las, maar ook nu weer, is het woordje “normaal”. Laten we beginnen met je stelling over het huwelijk. Wie bepaalt dat een monogaam huwelijk normaal is? Wie bepaalt überhaupt wat normaal is? Op dit moment hebben mijn verloofde en ik een liefhebbende, monogame relatie. Willen we die over vijftien jaar echter openstellen, dan is dat aan ons."

Pim: "Eens. Iedereen moet voor zichzelf bepalen hoe ze hun relatie invullen, maar ik zeg dan: hou het gewoon bij een open relatie. We wilden altijd zo graag dezelfde huwelijksrechten als hetero’s. Nu hebben we die en willen we er weer onze eigen draai aan geven. Maak je daarmee niet juist het begrip van het huwelijk kapot? Voor mij staat het huwelijk gelijk aan monogamie."

Nelson: "En voor mij en een hoop anderen niet. En dan heb ik het niet alleen over homo’s. We willen het huwelijk niet veranderen, de wereld verandert simpelweg. Vroeger stond het begrip "ouders" alleen voor een man en een vrouw, nu kunnen dat ook twee mannen of twee vrouwen zijn. De definitie van het huwelijk verandert ook, en ja, wij homo’s lopen wellicht soms wat voorop in dat soort zaken. Waarom zou het huwelijk niet een fluïde concept kunnen zijn dat mee verandert met onze maatschappij? Ik vind het ook prima dat jij kiest voor een monogaam huwelijk, waarbij je seksleven misschien na 20 jaar is ingekakt. Het is jouw pakkie-an."

Pim: "Het was nooit mijn bedoeling om mensen te vertellen hoe ze hun leven moeten invullen. Ik wilde gewoon zeggen wat ik ervan vond."

Nelson: "Maar door jouw waarheid als dé waarheid te brengen en dat ook nog op een groot medium te doen, kun je daarmee anderen schade toebrengen. Je mag er van alles van vinden, maar laat lekker aan mij over hoe ik mijn leven wil invullen. Daarom is het goed dat we hier nu zitten. Ik snap wel waar jouw gevoelens vandaan komen. Heel veel homo’s verzetten zich tegen leerhomo’s, dragqueens en andere flamboyantere nachtvlinders, omdat ze willen dat anderen hen als “normaal” zien. Maar ze vergeten daarbij dat het juist die dragqueens en leernichten zijn die zich hard hebben gemaakt voor de rechten waar jij en ik nu nog van profiteren. Moeten zij dan nu maar weer terug de kast in?"

Pim: "Ik vind dat we nu meer zouden moeten tonen dat we er gewoon zijn en mee kunnen draaien en daarvoor zijn de veren en het leer mijns inziens niet meer nodig. We hebben al zoveel bereikt. We hoeven niet meer te choqueren."

Nelson: "Maar wie zegt dat ik wil choqueren? We zijn er niet op uit om te choqueren, er staan ook kinderen aan de kant. Ik draag geen leer om mensen schrik aan te jagen, ik draag leer omdat ik me er fijn in voel."

Pim: "Het ding is dat dat de leerboot er continu wordt uitgepikt door media. Als je de leerboot nu eens niet mee laat varen en de Marokkaanse of Joodse boot een prominentere plek geeft, dan zien mensen ook dat homo zijn meer is dan leer dragen."

Nelson: "Dus wat je zegt is dat we een bepaalde groep binnen de gemeenschap moeten discrimineren tijdens een feest waar we onze diversiteit vieren? In leer over straat lopen is deel van mijn leven. Ik word daar nog steeds om uitgescholden en bespuugd. Vanuit de community zelf krijg ik na dat soort incidenten vaak te horen: daar heb je zelf om gevraagd. Dit is nog steeds het Amsterdam waarin we leven. We moeten zichtbaar zijn in al onze vormen en daar moeten we júíst die momenten als Pride voor pakken. Doe ik dat namelijk tijdens de inhuldiging van Ajax, dan word ik in elkaar getrapt. We vieren niet dat we “normaal” zijn, we vieren onze diversiteit, en daar maak ík ook deel van uit. Sowieso vindt een groot deel van de discriminatie tegenwoordig binnen onze eigen gelederen plaats."

Pim: "Maar wat jij nu beschrijft is vreselijk. Ik dacht oprecht dat we allang op een punt waren dat jij hier niet meer om werd uitgescholden. Ik snap nu wel iets beter dat je graag zo op die boot staat op dat soort momenten. Ik zag de leerboot altijd meer als een feestboot."

Nelson: "Mijn moeder vond het best lastig toen ik bij Mister B ging werken. Zij kende leermannen alleen van tv en had daar geen positief beeld van. Gaandeweg is haar mening veranderd, omdat ze met mijn vrienden in contact is gekomen. Wat blijkt: ze zijn net zo normaal als mijn schoonzus die af en toe op de koffie komt. Dat besef komt pas als mensen ermee in aanraking komen. Als ik van die boot afstap word ik uitgescholden, uitgelachen óf willen mensen met me op de foto. Ik blijf hoe dan ook een attractie. Ook in een straat als de Reguliers. Desalniettemin doe ik het, want je creëert op die manier in ieder geval een dialoog."

Pim: "En toch blijft het jammer dat veel media vooral die ene kant van de community blijven uitlichten."

Nelson: "Maar daar kiezen wij niet voor, dat de media ons op die manier uitbuit. Wanneer het over homo’s gaat, wordt al snel een foto van onze boot gebruikt. En dat terwijl de Pride inmiddels barst van de belangrijke boodschappen. Je hebt een Joodse boot, een Marokkaanse boot, een Transboot, wij zijn eigenlijk maar een heel klein onderdeel van de hele Pride. Daarbij varen we niet puur mee uit commercieel oogpunt. We varen mee om de leercommunity een gezicht te geven."

Pim: "Misschien had ik mijn betoog tegen de media moeten richten."

Nelson: "Waarom maakt het je zo boos dat vooral boten als de onze worden uitgelicht door de media? Heb je daar zelf weleens schade door ondervonden?"

Pim: "Niet per se schade. Maar vrienden en kennisen hebben daardoor af en toe een verkeerd beeld van wat homo zijn is. Ze gaan er weleens vanuit dat ik óók een leren pakje in de kast heb hangen, omdat ik homo ben."

Nelson: "Ik kan je wel korting aanbieden? Ik snap het wel, fetisjonderwerpen worden sowieso vaak op een belachelijke manier gebracht, ook op tv. Dat werkt alleen maar tegen ons."

Pim: "Ik vind gewoon dat we er meer zelf voor moeten waken dat de Pride niet te veel een feestje wordt, dat de kern beter tot zijn recht komt. Misschien is de leerboot niet mee laten varen daar inderdaad niet de beste oplossing voor. Het mag van mij wat meer om de kern gaan, zonder alle toeters, bellen en veren. De Pride vervalt voor mij vaak in een soort Toppersfeest. Hartstikke gezellig, maar niet erg zinvol, er zijn nog zat landen waar een Pride nog uit den boze is, waar homo zijn strafbaar is. Daarbij krijgt de community door de eenzijdige berichtgeving in de media constant een stigmatiserend stempel."

Nelson: "Ik denk dat we het erover eens zijn dat de media hun verantwoordelijkheid om de boodschap beter te vertalen naar de rest van Nederland serieuzer moet nemen. Kijk ook naar die keer dat commentator Richard Groenendijk belachelijk en lacherig deed tijdens de tv-uitzending op de publieke omroep toen onze boot voorbij kwam varen. Hij is nota bene zelf homo. Daarvoor moeten wij als community alleen samen met media in gesprek, we moeten niet tegenover elkaar gaan staan of elkaar zelfs beperkingen opleggen. Daarbij is de Pride in Amsterdam niet als een protest ontstaan, maar als een viering van diversiteit. Daarom heeft het ook zo’n feestelijk karakter."

Pim: "Ik denk dat je de spijker op z’n kop slaat. Ik zie voor mijn gevoel alleen maar jou, niet mij. Ik wil dat homo’s die niet in leer of drag over straat gaan of meevaren tijdens Pride ook zichtbaarder worden."

Nelson: "Heb je af en toe het idee dat mijn vrijheid die van jou in de weg zit?"

Pim: "Nee, maar de focus op jouw vrijheid zorgt wel voor dat eentonige beeld."

Nelson: "En toch voelde je column als aanval op andersdenkenden. Dat is jammer, want je blijkt eigenlijk veel meer open-minded dan ik dacht. Ik snap waar je gevoelens vandaan komen. Daar is ook niets mis mee. Alles aan jouw leven is anders en dat heeft jou gevormd. Ik respecteer dat, maar beperk mij niet. Dat zeg ik in het algemeen, tegen iedereen die voorwaarden aan mijn vrijheid wil stellen. Door elkaar meer vrijheid te gunnen, krijg je er zelf op den duur ook meer vrijheid voor terug."

Pim: "Dan moeten we alleen onze homoseksualiteit niet alleen in die veilige kringetjes beleven, maar ook daarbuiten."

Nelson: "Maar daarbuiten zijn we niet altijd veilig. Ik kan niet een avondje leuk in leer naar de heteroclub. Zelfs op sommige gayfeestjes word ik al weggekeken. Op het moment dat niemand meer omkijkt, wanneer ik met mijn vriend zoen, dan zijn we er. Nu loop ik dat risico aan de lopende band. En dan is het best fijn om af en toe even in een veilige omgeving te zijn met bijvoorbeeld andere homo’s die van leer houden. Ik doe daar niemand kwaad mee. De flamboyante homo moet net zo vrij kunnen zijn als de homo die zo voor hetero kan doorgaan. Daarbij, hoe graag je ook wilt, je kunt je niet alleen in veilige kringen bewegen, je zult toch een keer boodschappen moeten doen of van a naar b moeten reizen. En ik ga dan vaak gewoon in leer over straat. Dat is niet altijd makkelijk, maar toch denk ik: laat ze maar even lekker gechoqueerd zijn, op den duur wennen ze eraan. Daarover gesproken, mag ik je uitnodigen op de boot, Pim?"

Pim: "Dan beland ik sowieso in de media, dus dat doel is dan in ieder geval bereikt, hahaha. Misschien met een maskertje op. Ik zal erover nadenken. Ik ga sowieso heel hard naar je zwaaien tijdens de parade."