"Ik ben heel benieuwd wat mijn film in Amerika gaat losmaken"

Hoe kijk je na drie maanden terug op die week in Cannes?
“Het was een wervelwind; ik ben die week door zo veel emoties heen gegaan. Maar ik kijk er vooral met veel warmte en liefde op terug. Iedereen die iets maakt, of het nou een film, boek of schilderij is, hoopt op goede reacties. Het geeft zo’n voldaan en volmaakt gelukkig gevoel als dat gebeurt. Ik denk dat 12 mei een dag wordt die ik elk jaar weer ga vieren; de dag waarop Girl voor de wereld werd geboren.”

Vlak voor de allereerste vertoning in Cannes kwam je heel onzeker over. Was je dat ook echt? Je weet toch dat het klopt, dat je iets prachtigs hebt gemaakt?
“Je bent er wel trots op. En je voelt ook wel dat het klopt. Maar het is een heel kwetsbaar moment om dat wat heel lang van jou is geweest aan de wereld te geven. Darren Aronofsky (regisseur van onder andere Mother! en Requiem for a Dream) zegt altijd dat je een film niet afwerkt, maar achterlaat. En daar kan ik me helemaal in vinden. Je weet dat je er alles aan gedaan hebt wat in je macht ligt, maar of mensen dan ook effectief geraakt zullen zijn, weet je nooit zeker. Dat is best een enorme stress geweest. Om tijdens de première in de zaal te zitten en het effect van dat eerste publiek te voelen, is een enorme ontlading en bevestiging.”

Het is voor jou een persoonlijk verhaal. Maar toch zocht je een ander kader om je eigen verhaal te vertellen.
“Ja, het is een verhaal dat uit mij komt. Ik ben tijdens het opgroeien vaak geconfronteerd geweest met de termen ‘mannelijk/vrouwelijk’. Maar ik voel dat ik een zekere afstand nodig heb tegenover de verhalen die ik wil brengen. Het is iets waar je jaren mee bezig bent en ik wil niet jaren tobben over mijn eigen leven want dan word ik gek, haha. Alleen door het in deze vorm te brengen, kon ik dit thema aanhalen. Ik weet dat er regisseurs zijn die dat anders doen en kunnen. Maar voor mij is dat andere kader belangrijk.”

Nora Monsecour, die jou tot de film inspireerde, heeft meegewerkt, toch?
“Ja, die heeft mij sterk geïnformeerd voor de film. En die heeft mij ook geadviseerd en geholpen tijdens het schrijven. Dat vond ik belangrijk: het is altijd een grote verantwoordelijkheid om iemand te representeren en ik wilde dat goed doen. Natuurlijk is dit niet het portret van een gemeenschap, wél van een persoon.”

Nora was ook aanwezig bij de wereldpremière in Cannes. Wat vond ze van de film?
“Ze kon na de vertoning niet praten, ze was in volle tranen. Maar naderhand zei ze me dat dit een van de grootste cadeaus was die ze ooit had gekregen. Ze was enorm geëmotioneerd dat mensen zo geraakt waren, dat ze de elegantie en dapperheid van Lara zien en prijzen.”

Het vinden van een hoofdpersoon was een hele zoektocht. De fysieke gelijkenis is ook opmerkelijk.
“Ik zie dat eerlijk gezegd niet goed meer; ik heb natuurlijk heel lang met ze samengewerkt en voor mij zijn ze twee verschillende mensen. Maar het zijn allebei mensen die elk aspect van zichzelf durven toe te laten. Zij dagen de norm uit door te staan waarvoor ze staan. Ze kiezen zichzelf boven de reacties van anderen. En het zijn allebei supermooie verschijningen.”

Dit project bedacht je al in 2009, toen je nog in de kast zat. Heeft het jou ook geholpen met je coming-out?
“De film zelf niet, maar Nora wel. Ik was achttien toen ik het verhaal las in de Belgische krant, van een meisje in een jongenslichaam dat ballerina wilde worden. Ik was zelf nog niet in het reine met mijn eigen seksualiteit. Lezen over iemand van vijftien die zo zelfverzekerd in haar schoenen stond, inspireerde mij. Op dat vlak heeft zij mij persoonlijk heel erg geholpen.”

Je wil ook heel bewust een lans breken voor transgender personen?
“Ik wilde in deze film niet focussen op de buitenwereld, en de al dan niet negatieve reacties die transgender personen ervaren. Ik wil me concentreren op Lara en de relatie met haar lichaam: als transgender meisje en als danseres. Door de focus te verleggen naar Lara zelf in plaats van de mensen rondom haar, laat ik Lara als personage toe haar eigen fouten te maken. En dat vond ik belangrijk. Ze hoeft niet heel de tijd op te boksen tegen ‘de mensen die het niet verstaan’. Nee, de mensen aanvaarden haar. Maar de wereld heeft haar geleerd naar haar lichaam te kijken als een jongenslichaam. En wat doet dat met haar perceptie? Hoe overkomt ze dat?”

Transgender personen kregen de afgelopen jaren heel veel aandacht. Je was je tijd met je idee in 2009 ver vooruit.
“Het was toen nog meer in de taboesfeer dan nu, dat klopt. We hebben heel veel terrein gewonnen de afgelopen jaren. Ik ben daar enorm dankbaar voor, dat die taboesfeer wat verdwenen is. Het hoogste doel voor mij is dat we op een punt komen waarop het niet meer uitmaakt dat Lara transgender is, en dat we gewoon een mens zien. De kracht van Call Me by Your Name is dat de film over liefde praat. Het feit dat die liefde zich afspeelt tussen twee mannen is bijkomstig. Misschien niet per se voor elke kijker, maar wel voor de makers. En dat vind ik een fantastisch idee.”

Je hoofdrolspeler, de toen vijftienjarige Victor Polster, had nog nooit geacteerd. Wil hij blijven acteren?
“Zijn grote passie is danser worden, maar ik denk dat hij de smaak wel te pakken heeft gekregen. Het is iemand met een enorme discipline, hij is de keiharde klassieke training van het dansen gewoon.”

Had Victor geen enkele gêne? Die rol gaat best ver.
“Het ging om vertrouwen. Victor en ik hebben elkaar goed leren kennen voordat we de film gingen draaien. Ik vraag veel en ik weet dat, dus in de voorbereiding geef ik dat graag terug aan mijn acteurs. We werken op een heel intieme manier samen. Victor heeft het scenario gelezen en daarin speelden we open kaart; daarin stond alles wat we gingen doen. Daar hebben we over gepraat: hoe gaan we dat in beeld brengen? Want het is een verantwoordelijkheid om iemand zo te kijk te zetten. En aan de andere kant begreep hij heel goed waarom de naaktheid in de film nodig was om te communiceren wat de interne struggle van Lara is. Dat hij dat begreep, maakte dat hij het aanvaardbaar vond.”

De film maakt heel invoelbaar wat Lara doormaakt. Had je voor jezelf een idee hoe je dat in de beelden over wilde brengen?
“Tijdens de casting van het hoofdpersonage was het vooral heel belangrijk iemand te vinden die de interne wereld van Lara kon visualiseren via het gezicht. Als Victor naar iemand kijkt, dan zie je in zijn gezicht allerlei dingen gebeuren. Daarmee bewees hij me dat hij niet enkel danser maar ook acteur kon zijn. In een moment zijn en beleven wat er op dat moment gebeurt. Dat was absoluut nodig om alle facetten van de interne momenten in Lara te visualiseren voor het publiek. Daarnaast zijn er in beeld heel veel kleine elementen die als symbolen werken. Bijvoorbeeld de pointes waarin ze zich iedere keer perst om die vrouwelijke vorm te bereiken. Al die dingen tezamen gebruiken we om het portret van haar gevoelswereld zo goed mogelijk te verbeelden.”

Je hebt lyrische kritieken ontvangen. Hoe voelt het om zo bejubeld te worden, en wat nu?
“Ja, de mythische druk voor de tweede film die altijd moeilijker is, haha! Ik heb de harten veroverd in Cannes, nu moet de film zijn publiek gaan vinden in de bioscoopzalen. Het zou heel ongemakkelijk voelen als er nu na alle lof niemand zou komen kijken. Maar daar moeten we wel voor werken: dat betekent een goede trailer maken, veel interviews doen. In België, Frankrijk en Nederland ga ik veel avant-premières bezoeken om Girl onder de aandacht te brengen. Ik wil ook graag de reacties van de mensen zien. We gaan in augustus naar Amerika, ik ben heel benieuwd wat de film daar gaat losmaken.”

Veel makers hebben een hekel aan dat hele traject na een première. Waar komt jouw passie daarvoor vandaan?
“De reden dat ik films ben gaan maken, was de passie die mijn moeder altijd al voor het medium heeft gehad. Zij praatte vroeger altijd over films: waarom films haar zo raakten en wat films kunnen betekenen voor mensen. Dat ze mensen anders naar de dingen kunnen laten kijken. Het voelt voor mij heel natuurlijk om nu uit te gaan vinden of Girl ook dat effect op mensen zal hebben. En als dat niet het geval zou zijn, hoop ik te achterhalen wat ik de volgende keer anders zou moeten doen om dat effect wél te bereiken.”