Voorpublicatie 'Fluwelen woede', de bijbel van menig homoman

De ervaringen van een homoseksuele man in de eenentwintigste eeuw zijn heel anders dan die van andere minderheden, of het nu gaat om seksuele geaardheid, gender of culturele groepering.

Enerzijds zijn we anders dan vrouwen en anderzijds anders dan heteromannen. Ons leven is een unieke combinatie van testosteron en mildheid, hyperseksualiteit en delicate sensualiteit, ruige mannelijkheid en verfijnde zachtmoedigheid.

Homoseksuele mannen vormen een unieke groep. We vormen een eigen cultuur. Deze belangrijke en onmiskenbare pijler vormt het uitgangspunt voor dit boek. Onze verschillen begrijpen, onszelf onbevooroordeeld liefhebben en tegelijkertijd signaleren wat ons tot tevreden, krachtige en liefhebbende mannen maakt, zijn de krachten die samenkwamen bij het bedenken, plannen, schrijven en publiceren van dit boek.

Hoewel we anders zijn, lijken we tegelijkertijd heel erg op alle anderen. We willen geliefd zijn en liefhebben. We willen wat vreugde in het leven vinden. We hopen ’s nachts in slaap te vallen, voldaan na de inspanningen van onze dag. Wat onze ambities en begeerte betreft zijn we net als alle mannen en vrouwen.

Het probleem is dat ons pad naar de vervulling van deze wezenlijke menselijke behoeften fundamenteel anders is gebleken dan de platgetreden paden van de heteroseksuele mensheid.

Sommige mensen beweren dat we ons eigen pad moeten bewandelen en ons niet moeten laten overhalen om de manieren van de heteroman over te nemen. We moeten moedig genoeg zijn om onze verschillen te eren in plaats van onze verschillen te verbergen. We moeten opstaan en vechten voor het recht om homo te zijn en alles wat daarbij komt kijken.

Dit boek bevat een eerlijker en completer beeld van hoe het is om in de huidige wereld een homoseksuele man te zijn. Ja, we hebben meer seksuele partners in ons leven dan welke andere groep ook, maar tegelijkertijd lijden we ook vaker aan depressie en plegen vaker zelfmoord, om nog maar te zwijgen van seksueel overdraagbare aandoeningen. Als groep zijn we meestal emotioneel expressiever dan andere mannen, en toch duren onze relaties gemiddeld veel korter dan die van heteromannen.

We hebben een hoger besteedbaar inkomen, duurdere huizen en modieuzere auto’s, kleding en meubels dan zo’n beetje elke andere culturele groep. Maar zijn we echt gelukkiger?

De verontrustende waarheid is dat we naar zo ongeveer elke maatstaf die momenteel wordt gehanteerd niet gelukkiger zijn. Integendeel. Psychotherapeuten over de hele wereld worden regelmatig bezocht door homoseksuele mannen die het moeite kost enige vreugde en voldoening in het leven te vinden. In afkickklinieken in het hele land – van het Betty Ford Center in Californië tot The Menninger Clinic in Texas en het Beth Israel Medical Center in New York – bevinden zich verhoudingsgewijs onevenredig veel homomannen. Je kunt rustig stellen dat vrijwel elke homoseksuele man zich meer dan eens heeft afgevraagd of het mogelijk is om aanhoudend gelukkig en homoseksueel te zijn.

Als je rondkijkt kun je er niet omheen dat we een gewond clubje zijn. Op de een of andere manier levert het leven dat we leiden ons weinig psychische en emotionele vervulling op. In plaats daarvan lijken we meer te worstelen, meer te lijden en meer te willen. Het homoleven voldoet niet aan onze verwachtingen.

Sommige slechtgeïnformeerde, kleingeestige mensen zouden zeggen dat onze honger naar seks met mannen geluk tot een illusie heeft gemaakt. Als we ‘normaal’ zouden zijn, een goede vrouw zouden vinden en tot rust komen, zouden we erachter komen waar het in het leven om draait.

Dat is ronduit gestoord. Onze worstelingen hebben op zichzelf niets te maken met het feit dat we van mannen houden. Drugsmisbruik, hyperseksualiteit, kortstondige relaties, depressies, seksueel overdraagbare aandoeningen, de onverzadigbare honger naar meer en beter en de noodzaak onze wereld op te smukken om zo verborgen waarheden te verhullen – dát zijn onze kwellingen. Een tevreden homoseksuele man worden gaat er niet om te proberen ‘niet homoseksueel’ te worden, maar heeft alles te maken met een weg door deze wereld vinden op een manier die ons in de gelegenheid stelt onze eigen portie vreugde, geluk, voldoening en liefde te ervaren. Dat is in mijn praktijk als psycholoog mijn doel: homoseksuele mannen helpen homoseksueel en voldaan tegelijk te zijn.

De lessen die ik heb geleerd van de wijze leraren in mijn leven – mijn homoseksuele mannelijke patiënten – zijn verzameld in dit boek. Hun worstelingen, teleurstellingen en ultieme prestaties komen hier voorbij. Hoewel namen, identiteit en geografische locaties stuk voor stuk zijn gewijzigd om hun anonimiteit te waarborgen, heb ik mijn uiterste best gedaan om trouw te blijven aan de relevante feiten.

Het boek is ingedeeld in een eenvoudig drietrapsmodel dat de reis beschrijft van vrijwel elke homoseksuele man met wie ik heb samengewerkt. Ik vermoed dat dit model, of een aangepaste versie ervan, waarschijnlijk universeel is voor alle homoseksuele mannen in de westerse wereld en misschien wel over de hele wereld.

De stadia worden gerangschikt op grond van de primaire manier waarop de homoseksuele man omgaat met schaamte. De eerste fase is ‘Overweldigd door schaamte’ en omvat de periode waarin hij ‘in de kast’ bleef en bang was voor zijn eigen seksualiteit. De tweede fase is ‘Schaamte compenseren’ en beschrijft de poging van de homoseksuele man om zijn schaamte te neutraliseren door succesvoller, schaamtelozer, fantastischer, mooier of mannelijker dan alle anderen te zijn. In deze fase kan hij veel seksuele partners hebben in zijn poging om zich aantrekkelijk, sexy en geliefd te voelen – kortom, minder beschamend.

De laatste fase is ‘Cultiveren van authenticiteit’. Niet alle homoseksuele mannen komen uit de vorige twee fases, maar degenen die dat wel doen beginnen een leven op te bouwen dat is gebaseerd op hun eigen passies en waarden in plaats van steeds maar weer zichzelf bewijzen dat ze begeerlijk en aantrekkelijk zijn.

Het doel van dit boek is om homoseksuele mannen te helpen deze derde fase van authenticiteit te bereiken. In mijn ervaring kost het homoseksuele mannen die niet bereid zijn om hiervoor hun best te doen veel moeite hun schaamte en de radicale gevolgen ervan op hun leven te erkennen. Tot een homoseksuele man er klaar voor is zijn leven opnieuw onder de loep te nemen, realiseert hij zich waarschijnlijk niet welke onderstroom van schaamte hem een leven in heeft gevoerd dat vaak niet erg bevredigend is.

Mijn eigen reis van schaamte naar authenticiteit als homoseksuele man weerspiegelt veel van de verhalen van mijn cliënten die ik in het boek met je deel. Ik ben opgegroeid in een streng christelijk gezin in Louisiana en worstelde in het begin van mijn volwassenheid met mijn eigen seksualiteit. Na een aantal jaar getrouwd te zijn geweest en nog meer jaren in therapie, begon ik mezelf te accepteren als de man die ik ben, niet degene die ik of mijn familie eigenlijk had gewild.

Toen ik uit de kast kwam, stapte ik midden in de homo-explosie in San Francisco in de jaren tachtig. Het was een opwindende en vreselijke tijd – er waren meer mannen dan ik ooit eerder had gezien en veel van hen stierven aan aids. Sindsdien woonde ik in enkele van de meest homoseksuele steden van het land: New York City, New Orleans, Key West en Fort Lauderdale. Er is niet veel wat ik niet heb gezien en geprobeerd.

Aan het begin van mijn loopbaan verruilde ik de klinische psychologie voor een hoge functie bij Hewlett Packard. Het waren de snelle jaren tachtig en iedereen, inclusief ik, hoopte rijk te worden in Silicon Valley. Mijn eigen reis naar authenticiteit dwong me echter om de confrontatie aan te gaan met mijn carrièrekeuzes en terug te keren naar mijn echte passie: klinische psychologie. Dus dat deed ik, en het bleek een van de beste beslissingen van mijn leven te zijn. Mijn leven en werk hebben een diepgaande betekenis en vervulling gekregen die ik anders nooit zou hebben gekend. Ik breng mijn dagen onder andere door met homoseksuele mannen helpen de wonden van homoseksueel zijn in een heteroseksuele wereld te genezen en zo hun eigen authenticiteit en voldoening te realiseren. Ze zijn mijn leraren en mentoren geweest en herinneren me dagelijks aan het belang van trouw blijven aan mezelf, ongeacht hoe anderen me wellicht zien. Het zijn hun verhalen, niet de mijne, die deze pagina’s vullen. Welke wijsheid er ook besloten ligt in deze pagina’s is van hen afkomstig, en alles wat minder is, is mij waarschijnlijk aan te rekenen.

Opgemerkt moet worden dat wat hier wordt beschreven in veel opzichten ook van toepassing is op lesbische vrouwen. Hoewel ik met veel lesbische vrouwen werk en hun reis wat mij betreft vergelijkbaar is, zijn de manieren waarop die verkend wordt vaak heel anders. Zo bezoeken lesbische vrouwen in de regel geen sauna’s of seksclubs, en richten ze hun leven anders in dan homoseksuele mannen. Ze uiten hun worsteling met schaamte anders en op een uniek vrouwelijke manier. Het is dus uit respect voor lesbische vrouwen dat dit boek alleen over homoseksuele mannen gaat. De lesbische ervaring hierin betrekken zou ongetwijfeld een boek opleveren dat die ervaring geen recht doet. De fases van hun leven zijn hetzelfde, de manieren waarop die zich ontvouwen zijn echter vaak heel anders.

Tot slot nog even over de verschillen tussen heteroseksuele en homoseksuele mannen. Mensen vragen me vaak: ‘Is de strijd met schaamte niet hetzelfde voor heteroseksuele mannen?’ Hierop zou ik ook bevestigend antwoorden, maar niet op dezelfde manier. Ook heteromannen worstelen met hun authenticiteit en intieme relaties. En ja, ze worstelen met schaamte die is gecreëerd door een cultuur die hun heeft geleerd te voldoen aan een mannelijk ideaal dat onbereikbaar is, zo niet ronduit wreed. Maar net als bij lesbische vrouwen – en in veel grotere mate – zien hun worstelingen er heel anders uit. Zo kunnen heteroseksuele mannen schaamte bestrijden door ervoor te zorgen dat ze altijd een schattige, jonge, blonde stoot aan hun arm hebben (zoals sommige homoseksuele mannen dat doen met een schattige, jonge, blonde stoot van een man), maar de beperkingen van leven te midden van een heteroseksuele cultuur en zeden zorgen ervoor dat hun ervaring heel anders is dan die van homoseksuele mannen. Uit dit boek mag absoluut niet de conclusie getrokken worden dat heteroseksuele mannen ook maar een fractie gezonder zijn dan homomannen. Wat ik wil zeggen is dat het trauma van homo’s die opgroeien in een wereld die voornamelijk wordt gerund door heteromannen op een unieke, diepgaande manier uiterst kwetsend is. Heteromannen hebben andere problemen en worstelingen die niet minder kwetsend, maar wel heel anders zijn dan die van homoseksuele mannen.

Ik heb dit boek geschreven als een openhartig gesprek met homoseksuele mannen waaraan ik jou, de heteroseksuele lezer, vraag deel te nemen. Dat leek me de meest meelevende en nuttige benadering, gezien de moeilijkheid van het materiaal dat ik presenteer. Veel van waar ik over schrijf gaat tenslotte over de donkere, meer onbehoorlijke kant van het homoleven waaraan onze heteroseksuele vrienden en familie niet vaak worden blootgesteld, en waarvan we eerlijk gezegd liever niet wilden dat ze erover wisten. En dus heb ik het geschreven als een homoseksuele man die dit alles heeft meegemaakt, en meer nog, voor een publiek van homoseksuele mannen die weten waar ik het over heb. Een klinischer stem van een derde persoon aannemen zou in veel opzichten een onnodige kilte aanbrengen in een verder intieme verkenning van ons leven.