Mensen in hormonale transitie kunnen de wetenschap helpen aan antwoorden op vragen over hart- en vaatziekten. Er is nog veel onduidelijk over de verschillen tussen vrouwen en mannen met deze aandoeningen. Zo overlijden vrouwen gemiddeld op latere leeftijd aan hart- en vaatziekten, maar ná de overgang neemt het risico om ziek te worden bij vrouwen wel toe.

Het lijkt wetenschappers aannemelijk dat hormonen er iets mee te maken hebben, een lopend onderzoek bij transgenders kan daar duidelijkheid over geven.

Aelita
Aelita (28) is geboren in een mannelijk lichaam. Dat daar voor haar iets niet aan klopte, werd haar enkele jaren geleden duidelijk. Om het lichaam te veranderen zodat het bij haar past, is een traject van een aantal jaar nodig. “Een transitie is ingrijpend", vertelt ze. "Maar tegelijk is het ontzettend rustgevend om nu mezelf te worden. Eindelijk hoef ik mijn masculiniteit niet meer aan te zetten om anderen te bewijzen dat ik mannelijk genoeg zou zijn.”

De wetenschap helpen
Aan de start van de behandeling werd Aelita gevraagd mee te doen aan het onderzoek naar de invloed van geslachtshormonen op hart- en vaatziekten. Vijf keer in een jaar geeft ze daarom extra bloed af.

Door haar transitie is ze, samen met andere transgenders, uniek voor de wetenschap. Grondig onderzoek naar de verschillen tussen de vrouwelijke en mannelijk geslachtshormonen is doorgaans moeilijk. Het toedienen van hormonen bij andere proefpersonen veroorzaakt ongewenste bijwerkingen, zoals baardvorming of borstgroei. Voor Aelita en andere transgenders in transitie, zijn dergelijke veranderingen van het lichaam uiteraard niet ongewenst. Het is juist de reden om de behandeling te ondergaan.

Hart- en vaatziekten
In het onderzoek waar Aelita aan meedoet, wordt de invloed van geslachtshormonen op de bloedstolling bestudeerd. Dit onderzoek wordt gefinancierd door de Hartstichting. “We willen te weten komen welke gunstige, of juist ongunstige invloed die hormonen hebben op de bloedplaatjes in het lichaam”, zegt Moya Schutte (zie foto hier boven). Ze is onderzoekster en arts op de genderpoli van het Amsterdam UMC. “Als we daardoor hart- en vaatziekten beter leren begrijpen, kunnen we de aandoeningen uiteindelijk ook beter herkennen en behandelen.”

In Nederland zijn er ruim 1,5 miljoen mensen met hart- en vaatziekten, meer mannen dan vrouwen. In de ziekenhuizen worden dagelijks zo’n 700 hart- en vaat patiënten opgenomen, iedere dag overlijden er meer dan 100 mensen aan de gevolgen ervan.

Deelname
Aelita hoefde niet lang na te denken of ze mee zou doen aan het onderzoek. “Een paar jaar geleden verloor ik een vriendin. Haar naam was Mia, ze was ook transgender. Ze had een longembolie, dat is een gevolg van bloedstolling. Ze is op slag overleden. Ze was veertig jaar oud en had nog allerlei plannen om te reizen. Meedoen aan dit onderzoek voelt voor mij als een eerbetoon aan mijn vriendin.”

“De meeste deelnemers vinden het inderdaad fijn dat ze kunnen bijdragen aan de wetenschap”, zegt Moya Schutte. “Ondanks dat ze een aantal keer extra naar het ziekenhuis moeten komen om bloed af te geven.”

Resultaten
Naast de hart- en vaatgerelateerde inzichten die het onderzoek hopelijk zal opleveren, draagt het ook bij aan toekomstige transities. Schutte: “We leren meer over de veiligheid van de hormonale behandeling van transgenders.”

Inmiddels zijn 27 deelnemers geïncludeerd. Om het onderzoek volledig te krijgen is een totaal van 40 personen nodig. Eén jaar nadat de laatste deelnemer is geworven zijn naar verwachting de eerste resultaten bekend.

Meer informatie of meewerken?
Kijk voor meer informatie over het onderzoek op de website van de Hartstichting.