Wanneer je buiten de gebaande paden treedt, voelt Eindhoven net zo grootstedelijk als Berlijn of New York. Een herontdekking van de lichtstad.
Eindhoven had zomaar een troosteloze spookstad kunnen worden. Philips besloot zo’n vijftien jaar geleden langzaam de lichten te doven van de fabrieken en kantoren, in de stad die zij groot had gemaakt. Hoe anders is het gelopen. De juiste mensen wisten op het juiste moment op andere plekken nieuwe lichtjes te ontsteken die tot op de dag van vandaag een alsmaar sterker wordende positieve vibe verspreiden.
Die vibe gonst als een kloppend hart door Eindhoven. Overal staan hijskranen en op een doordeweekse dag wordt het geluid van een stad in beweging aangevuld door het ritme van heimachines. Hier wordt gebouwd aan de toekomst van de regio die de afgelopen jaren is uitgegroeid tot een ruim 700.000 inwoners tellende metropool. Ze heeft de tweede economie van Nederland, de tweede luchthaven van het land en is een wereldspeler op het gebied van technologie en design die skyhigh scoort in internationale ranglijsten.
Bouwen aan een mooiere stad, met respect voor het rafelrandje.
En toch is Eindhoven niet naast haar schoenen gaan lopen. De stad verandert terwijl je met je ogen knippert, maar zonder dat Annie uit de volksbuurt zich ontheemd voelt. Sterker nog, ze is zelfs trotser dan ooit op haar Eindhoven die allang niet meer ‘de gekste’ jongen van de klas is, maar de spannendste. Dat komt omdat die verandering plaatsvindt op alle niveaus, tussen alle lagen van de bevolking, vanuit kantoren, de creatieve broedplaatsen en laboratoria, maar vooral ook gewoon op straat.
Symfonie van een wereldstad
Binnen twintig minuten fietsen heb je de rand van de stad bereikt en sta je midden in de natuur. Eindhoven is compact, waardoor het misschien wel de hoogste dichtheid aan nieuwe initiatieven van Europa heeft. Creatieve broedplaatsen als Temporary Art Centre, NRE – het oude fabrieksterrein van de Nutsbedrijven Regio Eindhoven –, het Campinaterrein en Strijp-S zijn de plekken waar de makers van vandaag werken aan de dag van morgen. Zij zijn de aanjagers die de stad doen opstomen in de vaart der volkeren.
Een van de grootste successen is Woensel-West, ooit de beruchtste woonwijk van ons land. Een criminele vrijstaat waar de politie zich niet durfde te wagen. Door buurtinitiatieven als Tante Netty, waarbij jonge kunstenaars en designers oplossingen zoeken voor sociale problemen, is Woensel-West getransformeerd tot een dynamische stadswijk die je zo in Berlijn of New York doet wanen. De Edisonstraat is echt een trendsetter, met haar West Side Stores, een verzameling hippe zaakjes. Je kunt er heerlijk flaneren, neerstrijken voor een goede kop koffie bij Van Alles en Co of genieten van een vegan maaltijd bij Jungle Café.
Een must-see is het vintage paradijs van Yetunde, die als een moeder over haar Woensel waakt. De van oorsprong Londense kwam ooit voor de liefde naar Nederland en viel als een blok voor Eindhoven. Bij Yetunde And The Vintage Alternatives, kunnen liefhebbers van vintage kleding en woonaccessoires hun hart ophalen. En dat is nog niet alles, shoppen maakt hongerig, dus met je net gescoorde outfit kun je aanschuiven aan een van de kleurrijk gedekte tafels voor een door de gastvrouw zelf met liefde bereid gerecht. Maak je vintage experience helemaal compleet door te overnachten in een van de in vintage stijl ingerichte hotelkamers.
Wil je wat langer in Eindhoven blijven dan een paar nachtjes? Aan de overkant staat het opvallende, rode hotel Baeken MMXII, waarmee architect Bas Termeer een ode heeft willen brengen aan de daarachter gelegen rosse buurt. “Woningcorporatie Trudo wilde met een ontwerpwedstrijd Woensel-West een nieuwe impuls geven, de buurt had geen beste naam. Ik had het ‘red light district’ in mijn ontwerp kunnen omzeilen, maar besloot het juist positief te benaderen. De rode kleur is een duidelijke verwijzing, maar als je goed kijkt zie je dat ik ook het patroon van netkousen erin verwerkt heb.”
Als je geniet van een drankje op het terras van YATVA zie je de 156 nationaliteiten die de stad rijk is door elkaar krioelen. De geluiden die zij maken met hun stem, op scooters, fietsen, te voet of met de auto klinken als de symfonie van een wereldstad. Je wordt gegrepen door de beat, en begint onbewust mee te dansen op het ritme van de buurt. Hier leeft de stad echt, door de interessante smeltkroes van culturen en de nieuwkomers die als pioniers samen met oude bewoners bouwen aan een mooiere stad, met respect voor het rafelrandje.
Het goede leven
Net buiten het centrum, ingesloten tussen het kanaal en een drukke verkeersader, staat een markant complex. Daar waar eerst melk als de witte motor het Campinaterrein deed ronken, zijn het nu lokale ondernemers die de vrijgekomen fabrieksruimtes draaiende houden. In de oude melkopslag zijn de afdrukken van de grote melktanks nog zichtbaar. De wanden van de enorme betonnen hal zijn gevuld met vaten van verschillende soorten hout. Je neus wordt getrakteerd op de geuren die vrijkomen tijdens het destilleren en rijpen van de dranken die Mark Migchels destilleert met de ketel die als een trofee in het midden van de ruimte prijkt. “Met mijn dranken, zoals verschillende soorten gin, rum en Bierbrand, heb ik belangrijke internationale prijzen gewonnen. Een enorme erkenning, maar ik geniet er het meest van als mensen hier komen en ik ze kan uitleggen wat een gin is en hoe het proces om een drank te maken in zijn werk gaat. Als mensen dan op het terras, voor de Bottle Distillery in de zon zitten en nippen van hun drankje, hoop ik dat ze ten volle ervaren dat het soms wel vier jaar kan duren voor ze kunnen genieten van een diepgang aan smaken en aroma’s.”
Na zo’n heerlijke borrel kun je terecht bij PHOOD Kitchen in het voormalige ketelhuis van de fabriek. Het concept van PHOOD is uniek en enorm voedzaam, in de kelder van hun restaurant verbouwen uitbaters Sabine Feron en Tim Elfring namelijk hun eigen kruiden, groenten en planten door middel van Aquaponics. Bij deze manier van Urban Farming worden de groentes gevoed door de uitwerpselen van vissen die in bassins zwemmen die in dezelfde ruimte staan. Alles is biologisch, onbespoten en wordt pas geoogst wanneer het nodig is. De gerechten op je bord zijn dan ook supervers en bieden een explosie aan kleuren en voedingsstoffen. De ondernemers op het Campinaterrein zijn kartrekkers waar internationaal de ogen van projectontwikkelaars en lokale overheden op gericht zijn, omdat het zich gaat ontwikkelen tot gebied voor wonen, werken en leven met als kernwaarden gezondheid en duurzaamheid.
In stilte gehoord kunnen worden
De meeste neuzen in Eindhoven wijzen vooruit. Dat wil niet zeggen dat er geen werk aan de winkel is. Niets is zo fluïde als de mens, volgens de Canadese Jess Oberlin. Met haar initiatief Plasma strijdt zij daarom voor de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en het opheffen van het genderhokje waarin we gestopt worden. Oberlin wil totale inclusie bevorderen en is niet bang om tegen de schenen te schoppen van de volgens haar nog steeds oververtegenwoordigde ‘white straight male men’ die het beleid bepalen binnen de overheid en het bedrijfsleven. Oberlin: “Laatst organiseerde ik vanuit The Student Hotel, een ‘drag up lipsync flashmob’, om de transitie van de stad te symboliseren. Het is geweldig dat ik op die dag dan briefjes op de deuren van de toiletten mag plakken om aan te geven dat ze genderneutraal zijn, maar dat moet structureel veranderen, overal in Eindhoven!”
De Plasma events kenmerken zich door een mix van diepgang en blikverruimende optredens. “Ik wil mensen de kans geven zich uit te spreken, zichzelf en elkaar te leren omarmen, of gewoon door stil te zijn toch het gevoel te hebben gehoord te worden. Mijn streven is een ‘buurthuis voor de toekomst’ waar ik aan een sterke community kan bouwen. Zodat iedereen de vrijheid en veiligheid kan ervaren om te zijn wie ze willen zijn in de stad.”
Samen de schouders eronder
Kartrekkers, ontwikkeling, pionieren en voorvechters voor een betere samenleving. Eindhoven is in haar huidige vorm precies honderd jaar oud en tegelijk zo jong als de dag van morgen. Mensen uit alle windstreken, met verschillende culturen en achtergronden zetten gezamenlijk hun schouders onder Eindhoven. Dat maakt het tot het unieke urbane landschap dat overal zichtbaar is, maar zich volledig prijsgeeft als je op onderzoek uitgaat. Laat je raken door de vibe en leiden, voorbij de gebaande paden en misschien wel buiten je comfortzone. Daarna gaat er in de opkomende buurten een nieuwe wereld van bijzondere mensen en initiatieven voor je open.
Hoofdfoto: Mitchell van Eijk
