Zelf was Bram (21) nooit zo met de dood bezig, totdat zijn beste vriendin uit het leven stapte. Het verdriet dat hij voor haar voelt, zet hij nu om in de kunst van drag. Als Miss Moraaa hoopt hij met zijn boodschap andere jongeren te inspireren. “Jongeren moeten zich veel bewuster worden van de impact van hun woorden.”
Let op: dit interview bevat details die als schokkend kunnen worden ervaren.
“Ik kwam op mijn zestiende uit de kast. Het was niet iets wat ik op dat moment had gepland. In eerste instantie wilde ik het helemaal niet; als hetero heb je toch ook geen coming-out? Mijn ouders kwamen erachter dat ik biseksueel ben door de berichtjes in mijn telefoon te lezen. Ik heb daarna om twee uur ’s nachts een boze preek gekregen. Mijn moeder vond dat ik mijn leven aan het vergooien was. Ze had zich ingebeeld dat ik met een bepaald type meisje zou trouwen en kinderen zou krijgen. Heel haar droom stortte dus in. Dat was heftig om op die leeftijd te horen.
“Een stabiele basis verkleint de kans op zelfdoding”
Mijn ouders zijn nog nooit bij een show van mij aanwezig geweest. Dat vind ik erg jammer; het maakt een groot onderdeel uit van mijn leven. Ik zou graag willen dat ze daar trots op kunnen zijn. Er gaat denk ik veel tijd overheen eerdat ze daar anders naar kijken. Ik denk dat veel ouders uit angst zo reageren, omdat ze niet weten hoe ermee om te gaan. Maar ze moeten zich wel realiseren dat het schadelijker is wanneer zíj́ zo negatief reageren dan wanneer de buitenwereld dit doet. Het is heel belangrijk om je kind te steunen. Een stabiele basis verkleint de kans op zelfdoding.
Verantwoordelijk
Op mijn middelbare school in Eindhoven had ik lange tijd geen vrienden, tot ik Elise ontmoette. Ze kwam uit Tilburg en was net als ik biseksueel. Elise worstelde enorm met hoe zij zich mocht uiten en begon zich steeds beperkter te voelen.
Elise vertelde me al snel in vertrouwen over haar suïcidale gevoelens. Omdat Elise nauwelijks hulp accepteerde, besloot ik haar uiteindelijk te ondersteunen. Daarbij kreeg ik begeleiding van een psycholoog die me vertelde hoe ik haar het best kon helpen. Dat was behoorlijk heftig, want ik voelde me heel erg verantwoordelijk voor Elise. Een van de tips was om een dagboek bij te houden. Vanwege onze gedeelde passie voor tekenen vertelden we elkaar via dat dagboek beeldverhalen. Bijna iedere dag heb ik met haar twee uur langer op school rondgehangen, totdat het gebouw werd afgesloten.
Tekst gaat verder onder foto.
Afscheid
Het laatste halfjaar voor Elise stierf, ben ik ernstig ziek geworden. Ik kreeg acute Pfeiffer, waardoor mijn lichaam direct de strijd opgaf tegen het virus. Ik heb vier maanden thuisgezeten en heb haar al die tijd niet kunnen spreken. Nadat ik was hersteld en terugkwam op school, heb ik haar gelijk opgezocht. Doordat ik nog maar net aan de betere hand was, heb ik haar maar twee uurtjes kunnen spreken.
“Op Facebook las ik dat Elise er niet meer was”
Elise vertelde dat ze na onze examens een fotografieopleiding ging volgen en dat ze mij daardoor waarschijnlijk nooit meer zou zien. Ik zei dat dat wel mee zou vallen en dat we elkaar ongetwijfeld snel zouden spreken. Pas later realiseerde ik dat dit haar manier was om afscheid te nemen. Tijdens ons gesprek zong ze een Turks liefdeslied voor mij en kerfden we onze namen in een boom.
Iedereen in mijn klas had al eindexamen gedaan, maar door mijn afwezigheid moest ik nog beginnen. Na mijn eerste examen zat ik ’s avonds in bad en scrolde wat door mijn Facebook-tijdlijn. Overal zag ik de woorden ‘rest in peace’. Ineens drong tot mij door dat dit over Elise ging, dat ze er niet meer was. Ik vind het lastig om mijn emoties te uiten, maar ook om ze te voelen. Ik druk ze vaak weg, omdat ik er meer last van heb als ik de emotie toelaat. In bad heb ik het gelijk voor mezelf afgesloten. Ik erkende dat er verdriet was en besloot dat ik er die avond om zou huilen, maar daarna nooit meer.
Doodsbedreigingen
Tijdens de herdenking op school werden Elises tekeningen getoond en liedjes afgespeeld die ze had gezongen. Elise liet mij het dagboek na waarin we samen hadden getekend. Ook kreeg ik haar regenjas. In een van de zakken vond ik een briefje. Daarop had ze het wachtwoord van haar Facebook-account geschreven. In Facebook Messenger las ik ontzettend veel doodsbedreigingen van klasgenoten, waaronder ook mensen met wie ik bevriend was. Ik wist dat ze gepest werd, maar niet dat het zo ernstig was.
Het excuus is vaak dat scholieren nog jong zijn en niet weten wat ze zeggen. Daarom denk ik dat het heel belangrijk is dat mensen zich op veel jongere leeftijd bewust worden van de impact die hun woorden kunnen hebben. In het eerste jaar na haar overlijden voelde ik me erg schuldig. Als ik niet ziek was geworden, had ik haar dat laatste halfjaar kunnen helpen, zei ik tegen mezelf. Doordat ik er niet voor haar kon zijn toen ze al die doodsbedreigingen kreeg, ging het hard bergafwaarts. Ik weet natuurlijk nooit of ze het gered had, maar de kans was denk ik groter geweest. Ik neem het mezelf soms nog steeds kwalijk, al weet ik dat het overmacht was.
Tekst gaat verder onder foto.
Drag als uitlaatklep
Het verdriet dat ik voorheen voelde voor Elise, uitte zich vaak in boosheid, soms ook richting leraren op mijn school. Ook ik heb vaak nagedacht over zelfdoding en hoe ik het dan zou doen, maar ik hou te veel van mezelf en weet ook dat er nog genoeg komt om van te gaan houden. Ik heb een te sterke levensdrang. Tegenwoordig kan ik mijn verdriet veel beter kwijt in mijn drag alter ego: Miss Moraaa. Ik denk dat drag ook anderen kan helpen. Zo kwam er tijdens een dragshow in Eindhoven een meisje naar mij toe die me vertelde dat ze veel steun heeft gehad aan dragqueen RuPaul. Ik kon gelijk aan haar voelen – en zien, door de littekens bij haar polsen – dat het haar veel moeite had gekost om haar weg te vinden. Drag was voor haar een enorme uitlaatklep.
“Wie spreekt over suïcidaliteit schreeuwt niet om aandacht, maar om hulp”
Op mijn achttiende begon ik met drag. Een goede vriendin van me introduceerde mij in de wereld van drag. Zij was er weg van; ikzelf had er in het begin he-le-maal niets mee. Als ik in slaap viel op de bank, ging ze mij stiekem opmaken en plaatste die beelden dan op social media. Uiteindelijk besloot ik me voor de grap aan te melden voor een show tijdens de Roze Woensdag in Nijmegen. Toen ik daar eenmaal op het podium stond in drag voelde ik me zo euforisch en gezien. Het gaf mij een soort bevestiging dat ik ertoe deed.
Schreeuw om hulp
Ik heb het gevoel dat mensen de laatste jaren iets opener zijn geworden en dat mentale problemen bespreekbaarder zijn, maar nog steeds wordt het onderwerp vaak vermeden. Online is het taboe groter. Mensen gaan er vaak vanuit dat iemand die praat over diens suïcidale gedachten schreeuwt om aandacht, terwijl ze juist schreeuwen om hulp.
Jong&Out [een communityplatform voor queer jongeren dat onderdeel uitmaakt van het COC – red.] heeft mij geholpen mezelf en mijn biseksualiteit te accepteren. Ik raad zoekende jongeren van harte aan daar aan te kloppen. Praten blijft zo ontzettend belangrijk. Zorg dat je zelfliefde ontwikkelt. Je leeft voor jezelf en voor niemand anders.”
Worstel jij met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat erover. Bel 113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar via 0800-0113.
Beeld: Chris & Marjan
