Onze gastlessen over seksuele diversiteit worden gegeven door mensen die onder de noemer ‘LHBTI+’ vallen. Uit eigen ervaring, uit eigen motivatie. Maar wat doe je als iemand zich aanmeldt als nieuwe vrijwilliger die helemaal niet deel is van deze gemeenschap? Kun je dan wel bijdragen als voorlichter bij COC?
Deze zomer vierde ik mijn vijfde verjaardag als voorlichter over seksuele diversiteit bij COC Haaglanden. En ik houd oprecht van ons team en onze coördinator. We zijn een divers, maar ook wisselend team. Mensen komen en gaan, in die vijf jaar ben ik de tel al kwijt. Het blijft een uitdaging om nieuwe vrijwilligers aan te trekken. Toch moet er naar de capaciteiten en kwaliteiten van iedere nieuwe aanmelding worden gekeken.
Je eigen verhaal doen, zeker als dat afwijkt van de norm, krijgt de leerlingen op het puntje van hun stoel.
Als ik in gesprek ga met leerlingen, kan ik van alles vertellen over mijn eigen leven, de belangrijkste mensen om mij heen of de levenslessen die ik heb geleerd. Dat maakt ons team ook zo goed: in de afgelopen jaren heb ik allerlei collega’s gehad, met verschillende (gender)identiteiten, huidskleuren, achtergronden en opvattingen. En dat is wat leerlingen, vooral uit nieuwsgierigheid, in onze lessen bevragen. Je eigen verhaal doen, zeker als dat afwijkt van de norm, krijgt de leerlingen op het puntje van hun stoel. Maar als je identiteit of gender heel standaard zijn? Kan iemand die hetero en/of cisgender is, dan wel lesgeven met ons?
Het is wel lastig uit te leggen als je zelf geen coming-out, homoseksuele relaties, transitie of uitsluiting hebt meegemaakt. Je kunt vanuit je eigen invalshoek dingen begrijpen, maar een persoonlijk verhaal met emoties en je eigen geschiedenis wordt het niet. Terwijl dat persoonlijk verhaal juist zo belangrijk is voor empathie, kennismaking en acceptatie. En toch heb ik een paar bijzondere voorlichters meegemaakt die een zeer waardevolle bijdrage leverden.
Zichtbaarheid een plek geven in zijn leven is waarom Gilles zich aanmeldde als vrijwilliger.
Saskia werd voorlichter om een heel specifieke reden. Haar zoon was uit de kast gekomen als homoseksueel en ze wilde voor hem aan een veiligere omgeving werken. Saskia is hetero. Maar wat een verhaal heeft zij! Stel je even voor: een groep scholieren ziet een vrouw binnenkomen die qua leeftijd hun eigen moeder zou kunnen zijn en ook over moederschap praat. Gaandeweg komen ze erachter dat de liefde voor haar zoon onvoorwaardelijk is. Altijd. Zo iemand vergeet je niet snel. Laat haar een voorbeeld zijn voor de ouders van de toekomst.
Gilles had een heel andere motivatie. Hij heeft een relatie met een vrouw, is vorig jaar met haar getrouwd en is sinds kort vader. Je zou denken: hetero. Maar in de lessen kan Gilles je een spiegel voorhouden. Want wie zijn verhaal volgt, ontdekt dat hij biseksueel is en vroeger een lange relatie had met een man. Toen was hij nog zichtbaar deel van onze gemeenschap. Nu is hij nog steeds deel van onze gemeenschap, maar niet meer zichtbaar door zijn relatie. Terwijl dat zo ontzettend belangrijk is voor acceptatie. En precies die zichtbaarheid een plek geven in zijn leven is waarom Gilles zich aanmeldde als vrijwilliger.
Je praat heel anders over discriminatie als je dat zelf hebt meegemaakt.
En dan is er nog Jacky, een van onze langst zittende voorlichters. Ze heeft een relatie met een man, woont samen en, mocht je het je afvragen, ze is ook cisgender. Daar kun je verder niks mee, zou je denken. Welk verhaal heeft zij te vertellen? Maar ze is wel psycholoog die zich specialiseerde in kinderen en pubers. Naast de lessen begon zij tijdens onze maandelijkse vergadering met presentaties over pubers en hoe je hen het beste kunt benaderen. Kennis die ik iedere les weer gebruik.
Dus ja, je kunt ook met een andere achtergrond voorlichter zijn. Wel is het belangrijk dat je heel goed bewust bent van je positie en achtergrond. Je praat bijvoorbeeld heel anders over discriminatie als je dat zelf hebt meegemaakt of met die angst leeft, dan iemand die vooral de verhalen kent. Bereidheid om de ander te geloven, diens verhaal te waarderen en plaats maken voor je collega die iets meer het onderwerp van de les is, maakt je ook een goede voorlichter.
Dus ja, wat mij betreft kijken we niet naar seksualiteit of gender na je aanmelding. Veel liever hoor ik wat jou motiveert deze lessen te geven, wat je verhaal is en wat je bij kunt dragen aan onze lessen. Iedereen is welkom om les te geven, zolang je dat maar zelf ook graag wilt. Wees welkom.
Deze column schreef ik naar aanleiding van mijn nominatie voor de Haagse Helden 2018: een stimuleringsprijs voor vrijwilligers. Die nominatie neemt ons team als aanleiding om meer bekendheid aan ons team en werk te geven. Stemmen in de categorie ‘Jeugd & Onderwijs’ kan via denhaagdoet.nl/stem-op-jouw-haagse-held Dankjewel!
