Sara Coster (56) kreeg twee kinderen met een mannenstel en ontpopte zich vervolgens tot kinderwenscoach. “Voor gay mannen is het vervullen van een kinderwens een soort doolhof: veel paden lopen dood.”
Op haar 34ste zou ze wel moeder zijn, dacht Sara Coster, maar de ochtend na haar 35ste verjaardag vond ze in haar woonkamer enkel lege bierkratten en een handvol logees. “Ik besloot er werk van te maken. Een halve minuut overwoog ik een kliniekdonor, maar ik wilde dat zowel mijn toekomstige kind als ikzelf de vader kon leren kennen en dat hij een actieve ouderrol zou aannemen. Op een vriend wilde ik ook niet wachten – tot dan toe had ik geen relatie gehad die langer dat twee jaar standhield.”
Zo kwam Sara op het idee op zoek te gaan naar een gay man of koppel met een kinderwens. “Het ontbreekt hen aan een baarmoeder en zij hebben vast ook een moeder die oma wil worden, redeneerde ik.” Maar een match vinden bleek minder eenvoudig dan gehoopt. “Na anderhalf jaar zoeken lanceerde Meer dan Gewenst [de stichting voor roze ouderschap – red.] hun website. Daar viel mijn oog op een leuke oproep van de mannen met wie ik uiteindelijk twee zoons gekregen heb. Ik ben 200 meter bij hen vandaan gaan wonen en we co-ouderen inmiddels al zestien jaar op fiftyfiftybasis.”
Kinderwenscoach
Over het ontstaan van haar gezin schreef Sara een boek, De wens en de vaders. “Daarmee hoopte ik alle vragen die ik erover kreeg in één keer te beantwoorden, zodat ik niet steeds opnieuw mijn verhaal hoefde te delen. Dat bleek een inschattingsfout. Na het boek meldden zich alleen maar meer mailtjes en belletjes; er stond zelfs een keer iemand voor mijn deur, die mijn verhaal van buren had gehoord. Daarop besloot ik mijn adviezen betaald aan te bieden. Als ik er geld voor vraag, blijven ze wel weg, dacht ik, maar de hulpvragen bleven maar binnenstromen. Rond die tijd heb ik mijn baan in de ICT opgezegd en ben ik fulltime ‘kinderwenscoach’ geworden. Dat beroep heb ik zelf verzonnen, om maar aan te geven hoe weinig hulpverlening er bestaat op dit vlak.”
Als kinderwenscoach begeleidt Sara wensouders die een niet-traditionele gezinsvorm verkennen. “Ik probeer mensen te helpen een weloverwogen en goed geïnformeerde keuze te maken en ga ook met hen op zoek naar waar het schuurt. Ik leg mensen lastige dilemma’s voor en geef aan waar de valkuilen in het traject zitten. Bij alles wat ik doe staat het belang van het kind voorop. Een kind verdient een harmonieuze opvoeding en liefhebbende ouders, ongeacht hoeveel dat er zijn.” Daarnaast geeft Sara voorlichting en nascholing aan professionals die met gezinnen werken, van docenten en zorgmedewerkers tot uitvaartbegeleiders. “Die zullen meer en meer in aanraking komen met niettraditionele gezinsvormen.”
“Mijn beroep heb ik zelf bedacht, zo weinig hulp is er op dit vlak”
Gelijkwaardige ouders
Haar eigen situatie beschrijft Sara als één gezin met twee huizen. “De opvoeding doen we volledig samen. Zowel de vaders als ik hebben de code om de schermtijd van hun iPhones te beheren. Apple ziet ons dus alle drie als gelijkwaardige ouder; onze regering is nog niet zover. In Nederland kan een kind maximaal twee juridische ouders hebben. Wij hebben dus voor ieder van onze kinderen één ouder moeten aanwijzen die wettelijk geen familie is van het kind. Dat is pijnlijk, maar nog belangrijker: het betekent dat onze kinderen minder goed beschermd zijn. Zo mag de vader die niet heeft erkend en geen gezag heeft geen beslissingen nemen bij medische ingrepen, heeft hij geen recht op verlofregelingen zoals geboorteverlof en ouderschapsverlof en als de twee officiële ouders wegvallen, dan is het onzeker of het kind verder opgevoed mag worden door de feitelijke, maar niet juridische vader. Ik snap dat de werkelijkheid altijd vooruitloopt op de wet, maar inmiddels begint de wet wel erg ver achter te lopen.”
Valse belofte
In 2016 concludeerde de Staatscommissie Herijking Ouderschap na een onderzoek van tweeënhalf jaar dat betere wet- en regelgeving rond meerouderschap kinderen ten goede komt. “Acht politieke partijen ondertekenden vervolgens in 2017 het Regenboog Stem busakkoord van COC Nederland. Daarin beloofden zij er werk van te maken. De vlag kan uit, dacht ik, maar inmiddels zijn we vijf jaar verder en is er niets veranderd. Het werd de eerste keer dat een belofte uit dat akkoord werd geschonden. Tijdens de verkiezingen beloofden acht partijen er nu echt actie op te ondernemen. Hopelijk belanden de afspraken dit keer in het regeerakkoord.”
“Een kind verdient liefhebbende ouders, ongeacht hoeveel dat er zijn”
Wanneer meerouderschap eindelijk wettelijk erkend wordt, lost Sara ook een persoonlijke belofte in. “Ik heb de vaders van mijn kinderen ooit toegezegd me er hard voor te maken dat zij beiden gezag krijgen, maar onze zoons zijn inmiddels 14 en 16; de tijd begint te dringen. Een van mijn zoons vroeg overigens laatst of ik het nummer van Mark Rutte had. ‘Bel hem en zeg dat ik núl ouders met gezag wil.’ Op minder puberale momenten vindt hij het natuurlijk net zo vreemd als wij dat de wet maar één van zijn vaders erkent. Veel mensen denken dat het ontwrichtend is voor een kind om meer dan twee ouders hebben, maar onze kinderen zijn niet anders gewend. Voor hen is dat gebrek aan wettelijke erkenning juist scheef.”
Een aantal politieke partijen pleit voor deelgezag voor derde en vierde ouders, in plaats van volledig juridisch ouderschap. Daar ziet Sara geen heil in. “Daarmee formaliseer je juist de ongelijkheid tussen de ouders. Met deelgezag zouden de derde en vierde ouder recht krijgen op zaken die vanzelf al goed verlopen, dat gaat echter alleen om de dagelijkse beslissingen. Maar wat als het er echt toe doet? Bij oudergesprekken op school of bij de dokter, bijvoorbeeld, mogen de deelgezagouders nooit meebeslissen, zelfs niet als ze dat onderling in een overeenkomst hadden afgesproken. Bij meeroudergezinnen heb je momenteel voor- en achterbankouders, waarbij de niet-gezaghebbende ouders op de achterbank zitten. Wanneer ze tekenen voor deelgezag, belanden zij in de caravan erachter. De gezaghebbende ouders kunnen die caravan vervolgens makkelijk loskoppelen. Ze kunnen bijvoorbeeld met de kinderen naar het buitenland verhuizen en dan staan de andere ouders machteloos.”
Doolhof
Vrouwenkoppels moeten al hindernissen overwinnen om moeder te worden; voor mannenkoppels is vader worden zo mogelijk nog ingewikkelder. “Ik vergelijk de situatie van gay mannen, of eigenlijk überhaupt van mensen met een ‘andere’ kinderwens vaak met een doolhof. Er zijn maar een paar uitgangen en het gebeurt niet zelden dat je een doodlopend pad inslaat. Wat wensvaders ook doen, ik raad hen aan een counselor te bezoeken, of in ieder geval een gespecialiseerd familierechtadvocaat vóórdat ze stappen ondernemen. Anders is het vragen om problemen. Regelmatig downloaden co-ouders in spe bijvoorbeeld een van internet gedownload contractje. Zo’n keukentafeldocument schuift een rechter vrij gemakkelijk opzij.”
Spin in het web
In een ver verleden volgde Sara een opleiding tot wiskunde- en gezondheidskundedocent. “Maar als ik dit pad blijf volgen kom ik nooit meer voor de klas te staan. Ik denk niet dat ik er ooit nog aan toekom. Er is nog zoveel te doen op het gebied van ouderschap en het is ontzettend dankbaar werk dat ik tot in lengte van dagen hoop te kunnen blijven doen. Ik ben een soort spin in het web en mijn werk blijft continu veranderen. Ik zie nog steeds situaties waarvan ik denk: díé kende ik nog niet. Laatst ontmoette ik bijvoorbeeld een lesbische vrouw die een kind droeg voor haar homoseksuele broer. Haar broer was op zijn beurt spermadonor voor haar vriendin. Prachtig toch?”
Meer info: saracoster.nl.
Beeld: Censuur.com
