De feestdagen zijn in aantocht. Voor sommigen een fijne tijd, voor anderen een periode vol strijd en verdriet. Volgens columnist Rocher Koendjbiharie zou het goed zijn als we de oer-Hollandse behoefte het altijd gemoedelijk te willen houden vaker leren weerstaan. “Ongemak verdringen is soms eerder gevaarlijk dan gezellig.”
“It’s the most wonderful time of the year”, klinkt het op de radio. Daar heb ik zo mijn twijfels over. De feestdagen komen eraan, en hoewel die breed worden gezien als een fantastische periode, zijn ze dat lang niet voor iedereen. Voor sommigen, zeker binnen onze community, is de decembermaand vooral gevuld met angst, frustratie en verdriet, omdat zij niet volledig worden geaccepteerd of gekend door hun familie. Wie probeert in zo’n situatie wat ruimte voor zichzelf uit te beitelen, krijgt al snel het dringende verzoek “of we het even gezellig kunnen houden?”.
“Blijkbaar is de gezelligheid van de een meer waard dan die van een ander”
“Politieke verschillen in de familie: zo blijft het gezellig met de feestdagen", kopte RTL Nieuws twee weken terug. Het artikel maakte een paar goede punten, zoals dat je grensoverschrijdend gedrag niet hoeft toe te staan, maar ergens voelt het gemakzuchtig om altijd maar weer in de eerste plaats te focussen op gezelligheid. Zeker in deze politiek gepolariseerde tijd, waarin een extreemrechtse populist de meeste zetels behaalde tijdens de Tweede Kamerverkiezingen en bijna een op de vier Nederlanders racisme, transfobie en xenofobie blijkbaar toejuicht, of door de vingers ziet uit eigenbelang, is gezelligheid een luxe die niet iedereen zich meer kan permitteren. Wanneer jouw lichaam, seksuele oriëntatie of huidskleur het lijdend voorwerp is van politieke discussies, wordt het knap lastig de goede sfeer te bewaren.
De drang om het gezellig te willen houden, lijkt een vastgeroeste gewoonte in de Nederlandse cultuur. Natuurlijk is het nergens voor nodig om nodeloos ruzie te zoeken om een punt te maken, maar deze hang naar gezelligheid neigt eerder naar een krampachtige behoefte al het ongemak uit de weg te gaan. Terwijl populistische politici juist graag inspelen op die sluimerende onderbuikgevoelens. Door die zaken onbenoemd te laten ten behoeve van gemoedelijkheid, verdwijnen ze niet, maar krijgen ze juist meer grip op mensen. Ongemak verdringen is soms dus eerder gevaarlijk dan gezellig.
Daarbij valt me iets anders op: blijkbaar is de gezelligheid van de een meer waard dan die van een ander. Ben jij bijvoorbeeld de enige queer of trans persoon in een verder cisgender hetero gezin, of schuif jij als persoon van kleur aan bij je witte schoonfamilie, dan lijkt het in sommige gevallen vanzelfsprekend dat jij je jezelf wegcijfert, of je gemak opoffert om de goede sfeer niet te verstoren. En dat is allesbehalve gezellig. Als jij tijdens het kerstdiner een neplach moet opzetten, terwijl je vanbinnen wegkwijnt, dan is dat voor jou geen feestdag.
Is bovenstaande voor jou (pijnlijk) herkenbaar? Kies deze feestdagen dan eens voor je eigen gezelligheid. Als dat betekent dat je je mond opentrekt omdat iemand aan tafel de behoefte voelt luid en duidelijk zijn stem voor de PVV te verdedigen, go for it. Vier je in dat geval de kerst liever met je gekozen familie? Kies voor jezelf. Misschien wordt deze winter dan ook voor jou the most wonderful time of the year.
Beeld: Isabell Janssen - Outsider.i
